کنتاکتور
معرفی کنتاکتور
کنتاکتور یک کلید الکتریکی است که با استفاده از نیروی مغناطیسی، جریان برق را در مدار قطع و وصل می‌کند. داخل کنتاکتور یک سیم پیچ وجود دارد که به آن “بوبین” می‌گویند. زمانی که به بوبین ولتاژ (AC) یا (DC) اعمال می‌شود، یک میدان مغناطیسی قوی ایجاد می‌شود. این میدان مغناطیسی، تکه‌های فلزی داخل کنتاکتور را به حرکت در می‌آورد و باعث می‌شود کنتاکتها وصل یا قطع شوند.
با قطع ولتاژ از بوبین، میدان مغناطیسی از بین می‌رود و کنتاکتها به حالت اولیه خود باز می‌گردند. کنتاکتورها به طور گسترده در مدارهای برق صنعتی و سیستم‌های قدرت استفاده می‌شوند. از آنها برای کنترل روشنایی، موتورها، پمپ‌ها و سایر تجهیزات برقی پرقدرت استفاده می‌شود. مزیت اصلی این تجهیزات این است که می‌توان آنها را از راه دور کنترل کرد.
خرید و قیمت کنتاکتور
قیمت کنتاکتور به چند عوامل مختلف و متفاوت بستگی دارد. این عوامل تاثیر گذار شامل موارد زیر است:
- تک فاز یا سه فاز بودن: کنتاکتورهای سه فاز معمولا گران تر از نوع تک فاز هستند.
- تعداد پل: هرچه تعداد پل ها بیشتر باشد، قیمت کنتاکتور نیز بیشتر خواهد بود.
- کیفیت ساخت: کنتاکتورهای با کیفیت بالا، از مواد اولیه مرغوب تر و با دقت بیشتری ساخته می شوند و به همین دلیل قیمت بالاتری دارند.
- توان قابل انتقال: هرچه کنتاکتور بتواند جریان بیشتری را قطع و وصل کند، قیمت آن نیز بیشتر خواهد بود.
- برند: برندهای معروف و معتبر، معمولا قیمت های بالاتری نسبت به برندهای کمتر شناخته شده دارند.
- نوسانات قیمت ارز: در مورد کنتاکتورهای خارجی، قیمت نهایی به نرخ ارز در زمان خرید نیز بستگی دارد.
ولتاکالا با اتکا به تیمی مجرب و متخصص، در تلاش است تا با ارائه بهترین قیمت‌ها، مرغوب‌ترین کیفیت‌ها و ارسال سریع و فوری، تجربه‌ای بی‌نظیر از خرید را برای شما رقم بزند. اطلاع از قیمت انواع کنتاکتور به سادگی و در چند قدم امکان‌پذیر است. کافی است به همین صفحه از وب‌سایت ولتاکالا مراجعه کنید. با کارشناسان فنی فروش ما از طریق واتساپ، چت آنلاین و یا تماس تلفنی ارتباط برقرار کنید و از مشاوره رایگان این مجموعه بهره مند گردید.
عملکرد کنتاکتور
کنتاکتورها تجهیزاتی هستند که در مدارهای الکتریکی برای قطع و وصل کردن جریان استفاده می‌شوند. با این حال، تفاوت هایی بین این تجهیز و رله وجود دارد که از اساسی ترین تفاوت بین آن ها ظرفیت جریان است کنتاکتورها برای جریان‌های بالاتر (معمولاً بالای 15 آمپر) طراحی شده‌اند، در حالی که رله‌ها برای جریان‌های کم (معمولاً کمتر از 15 آمپر) مناسب هستند.
به همین دلیل، کنتاکتورها بیشتر در مدارهای قدرت مانند موتورهای الکتریکی، تابلوی برق و سیستم‌های HVAC استفاده می‌شوند، در حالی که رله‌ها بیشتر در مدارهای فرمان و سیگنالینگ به کار می‌روند. هنگامی که ولتاژ به دو سر بوبین کنتاکتور اعمال می‌شود، جریان از آن عبور می‌کند.
جریان عبوری از بوبین، میدان مغناطیسی را ایجاد می‌کند. میدان مغناطیسی، هسته متحرک کنتاکتور را به سمت خود جذب می‌کند. در محل جذب هسته، کنتاکت‌هایی وجود دارند که با حرکت هسته وصل یا قطع می‌شوند و مانند یک کلید عمل می‌کنند. زمانی که ولتاژ از بوبین قطع می‌شود، دو فنر موجود در داخل کنتاکتور، هسته متحرک را به حالت عادی خود باز می‌گردانند و کنتاکتها نیز به حالت اولیه برمی‌گردند.
انواع کنتاکتور
کنتاکتورها در دنیای برق و صنعت، مانند کلیدهایی عمل می‌کنند که با فرمان‌های الکتریکی، جریانی قدرتمند را قطع و وصل می‌کنند. این کلیدها عضوی حیاتی در مدارهای الکتریکی هستند و در ابعاد و اندازه‌های مختلف، متناسب با نیازهای گوناگون، ساخته می‌شوند.
کنتاکتور به لحاظ نوع برند، تعداد فاز و تیپ ها انواع مختلفی دارد. به طور کلی می توان گفت که این تجهیز به دو نوع کنتاکتور تک فاز و سه فاز تقسیم می شود. کنتاکتور ها مثل کلیدهای برق عمل می‌کنند، با این تفاوت که به جای انگشتان شما، از نیروی مغناطیس برای قطع و وصل کردن جریان برق استفاده می‌کنند.
این کلیدهای قدرتمند در اندازه‌های مختلفی وجود دارند و می‌توانند جریان‌های ضعیف تا قوی را کنترل کنند. از کنتاکتورها برای روشن و خاموش کردن انواع تجهیزات الکتریکی مانند موتورها، لامپ‌ها، و دستگاه‌های صنعتی استفاده می‌شود. به همین دلیل، در تابلوهای برق، کارخانه‌ها، و تاسیسات مختلف به وفور از آنها استفاده می‌شود.
ساختمان ظاهری کنتاکتور
کنتاکتورها دارای پیچ و مهره‌هایی هستند که برای اتصال سیم‌های ورودی و خروجی به کار می‌روند. این پیچ‌ها به ترتیب با حروف R1 و S1 و T1 برای ورودی و R2 و S2 و T2 برای خروجی مشخص شده‌اند. در کنار این پیچ‌ها، کنتاکتورها دارای کنتاکت‌هایی نیز هستند که در مدار فرمان استفاده می‌شوند. این کنتاکتها در دو نوع باز و بسته موجود هستند. در آمپرهای بالاتر از 32 آمپر، معمولاً از دو کنتاکت فرمان استفاده می‌شود.
یک زائده نیز در بالای کنتاکتور وجود دارد که با قطع و وصل شدن کنتاکتور حرکت می‌کند. این زائده به قسمت متحرک بوبین متصل است و وضعیت روشن یا خاموش بودن کنتاکتور را نشان می‌دهد. علائم روی کنتاکتور نیز شامل موارد زیر است:
- A1 و A2 (سیم پیچ + و -): این پایانه‌ها برای تحریک بوبین کنتاکتور استفاده می‌شوند. A1 علامت مثبت و مربوط به ورودی فاز است و A2 علامت منفی و مربوط به نول می‌باشد.
- L1، L2، L3 (پیچ‌های 1، 3 و 5): این پایانه‌ها برای اتصال جریان سه فاز ورودی به کنتاکتور استفاده می‌شوند.
- T1، T2، T3 (پیچ‌های 2، 4 و 6): این پایانه‌ها برای اتصال جریان سه فاز خروجی از کنتاکتور استفاده می‌شوند.
برای مشاوره رایگان کلیک نمایید
اعداد دو رقمی کنار پیچ های NO و NC:
در سیستم‌های رله‌ای، از کدهای دو رقمی برای نشان دادن نوع کنتاکت (باز یا بسته) در کنار هر پیچ استفاده می‌شود. به این ترتیب می‌توانید به سرعت و به سادگی نوع کنتاکت مورد نظر را شناسایی کنید. رقم دوم کد دو رقمی، نوع کنتاکت را مشخص می‌کند.
1 یا 2 نشان‌دهنده کنتاکت باز یا NC است و3 یا 4 نشان‌دهنده کنتاکت بسته یا NO می باشد. به عنوان مثال کد های 21، 22، 31، 32، 41 و 42 نشان دهنده کنتاکت‌های باز NC هستند و کد های 13، 14، 23، 24، 33 و 34 نشان دهنده کنتاکت‌های بسته NO می باشند.
برای مثال اگر بخواهید از یک کنتاکتور برای روشن و خاموش کردن یک موتور سه فاز استفاده کنید. در این حالت، سیم فاز را به L1، سیم نول را به A2 و سیم‌های موتور را به T1، T2 و T3 متصل می‌کنید. با اعمال ولتاژ به A1، بوبین کنتاکتور تحریک شده و کنتاکتها بسته می‌شوند، که باعث روشن شدن موتور می‌شود.
برای مثال اگر بخواهید از یک کنتاکتور برای روشن و خاموش کردن یک موتور سه فاز استفاده کنید. در این حالت، سیم فاز را به L1، سیم نول را به A2 و سیم‌های موتور را به T1، T2 و T3 متصل می‌کنید. با اعمال ولتاژ به A1، بوبین کنتاکتور تحریک شده و کنتاکتها بسته می‌شوند، که باعث روشن شدن موتور می‌شود.
مزایای استفاده از کنتاکتور نسبت به کلید های صنعتی
- کنترل سیستم یا مدار مورد نظر خود را از راه دور یا از چند محل
- امکان طراحی مدار فرمان اتوماتیک
- بالا رفتن سرعت قطع و وصل جریان الکتریکی
- عدم ساییدگی مکانیکی کنتاکتها در هنگام قطع و وصل مدار (همین امر باعث افزایش طول عمر این تجهیز می شود.)
- توقف جریان الکتریکی در مدار توسط کنتاکتور هنگام قطع برق و شروع به کار مجدد بدون نیاز به استارت (این ویژگی از بروز خطرات ناشی از وصل ناگهانی برق جلوگیری می کند.)
- قابلیت قطع و وصل در دفعات زیاد
- توانایی اتوماتیک کردن مدار فرمان با استفاده از کنتاکتورها
- حفاظت دستگاه ها مناسب تر و مطمئن تر و همچنین به لحاظ اقتصادی به صرفه تر توسط کنتاکتور
- قابل اتصال به پی ال سی (PLC)
لازم به ذکر است باید کنتاکتوری را انتخاب کنید که توان آن با توان مصرفی وسیله شما مطابقت داشته باشد. ولتاژ کنتاکتور باید با ولتاژ برق ورودی شما یکسان باشد. کنتاکتور باید بتواند جریانی را که از آن عبور می‌کند تحمل کند. ضریب قدرت بار مجاز را نیز باید در نظر بگیرید. کنتاکتورها با توجه به تعداد دفعات قطع و وصل در کلاس‌های مختلفی دسته بندی می‌شوند. شما باید کنتاکتوری را انتخاب کنید که عمر مکانیکی آن با نیاز شما مطابقت داشته باشد.
اجزاء مختلف کنتاکتور
کنتاکتورها مانند کلیدهای اتوماتیکی هستند که در مدارهای الکتریکی قدرت، وظیفه‌ی قطع و وصل جریان را بر عهده دارند. اما راز کار آنها چیست؟ درون هر کنتاکتور، دو هسته وجود دارد که یکی ثابت است و دیگری متحرک. در میان این دو هسته، سیم پیچی قرار گرفته است. زمانی که جریان از این سیم پیچ عبور می‌کند، نیرویی مغناطیسی ایجاد می‌شود که هسته متحرک را به سمت هسته ثابت جذب می‌کند. این حرکت هسته متحرک، کلیدِ ماجراست!
با جابجا شدن این هسته، تعدادی کنتاکت باز می‌شوند و تعدادی دیگر بسته. این قطع و وصل شدن کنتاکتها، جریان را در مدار کنترل می‌کند و به این ترتیب، دستگاه‌های مختلف روشن و خاموش می‌شوند. اما ماجرا به همین جا ختم نمی‌شود. کنتاکتورها بخش‌های دیگری هم دارند که هر کدام وظیفه‌ی خاص خود را بر عهده دارند. در ادامه با این بخش‌ها آشنا خواهیم شد:
-
تیغه اصلی و کمکی کنتاکتور:
کنتاکتورها از دو نوع تیغه به نام تیغه‌های فرمان و تیغه‌های قدرت تشکیل شده‌اند که هر کدام وظیفه‌ی مخصوصی را بر عهده دارند. وظیفه‌ی اصلی تیغه های قدرت هدایت جریان الکتریکی به مدار مربوطه است. با تحریک شدن بوبین یا هسته‌ی مغناطیسی کنتاکتور، این تیغه‌ها به هم متصل شده و مسیر عبور جریان برق را باز می‌کنند. جریان‌های قوی از این تیغه‌ها عبور می‌کنند، به همین خاطر از جنس‌های محکم‌تر و با ابعاد بزرگ‌تر ساخته می‌شوند.
تیغه های فرمان در مدار فرمان کنتاکتور به کار می‌روند. به دو صورت باز (NO) و بسته (NC) بر روی بدنه‌ی کنتاکتور تعبیه می‌شوند. با تحریک شدن بوبین، این تیغه‌ها نیز تغییر وضعیت می‌دهند و در مدار فرمان، مسیرهای جدیدی را ایجاد می‌کنند یا مسیرهای قبلی را قطع می‌کنند. جریان‌های ضعیف‌تری از آنها عبور می‌کند، به همین خاطر از جنس‌های ظریف‌تر و با ابعاد کوچک‌تر ساخته می‌شوند.
-
محفظه کنتاکتور
محفظه کنتاکتور یکی از اجزای مهم این وسیله است که وظیفه‌ای حیاتی یعنی ایزوله کردن بخش‌های هادی و خطرناک را بر عهده دارد این محفظه از جنس مواد عایق الکتریکی و پلاستیک‌های مقاوم در برابر حرارت ساخته شده است تا از برق گرفتگی و خطرات ناشی از تماس با قطعات داغ جلوگیری کند. به عبارت دیگر، محفظه کنتاکتور حکم سپر دفاعی را برای کسانی دارد که با این وسیله کار می‌کنند و امنیت آنها را تضمین می‌کند.
-
بوبین:
بوبین را می‌توان به عنوان عضله‌ای در دنیای برق تصور کرد. این هسته مغناطیسی که با سیم پیچیده شده، نیروی لازم را برای جابجا کردن کلیدها و اتصال هادی‌های برق فراهم می‌کند. بوبین مانند یک آهنربای برقی عمل می‌کند که با عبور جریان الکتریکی از سیم‌پیچ آن، میدان مغناطیسی قوی ایجاد می‌شود.
-
رله حرارتی:
رله حرارتی، که به آن بی متال هم می‌گویند، عضوی از کنتاکتور است که وظیفه‌ی مهم حفاظت از موتورهای الکتریکی را بر عهده دارد. این رله معمولاً روی بدنه کنتاکتور نصب می‌شود و با نظارت بر میزان جریان عبوری از موتور، از آسیب دیدن آن در شرایط اضافه بار یا افت ولتاژ جلوگیری می‌کند.
لوازم جانبی کنتاکتور
کنتاکتورها به تنهایی کار نمی‌کنند و برای عملکرد بهتر و دقیق‌تر به ابزارهای کمکی دیگری هم نیاز دارند. این ابزارها با نام تجهیزات جانبی کنتاکتور شناخته می‌شوند. برخی از مهم‌ترین این تجهیزات عبارتند از:
-
کنتاکت کمکی:
برای افزایش تعداد فرمان‌های کنتاکتور، تیغه‌های کمکی در دو نوع نصب از بغل و یا نصب از رو و با ترکیب‌های مختلف باز و بسته ارائه می‌شوند. این تیغه‌ها به شما این امکان را می‌دهند که حداکثر 4 کنتاکت را به صورت‌های مختلف مانند 4 کنتاکت باز، 4 کنتاکت بسته یا 1 کنتاکت باز و 3 کنتاکت بسته و … روی کنتاکتور نصب کنید.
-
تایمر پنوماتیکی:
این نوع تایمرها ساده ترین نوع بوده و به صورت مکانیکی عمل می کنند. آنها نیازی به منبع تغذیه جداگانه نداشته و با فعال شدن کنتاکتور شروع به کار می کنند. تایمرهای پنوماتیکی در دو نوع تاخیر در وصل و تاخیر در قطع موجودند.
در نوع تاخیر در وصل، با فعال شدن کنتاکتور، تایمر شروع به کار کرده و پس از طی زمان تنظیم شده، کنتاکتور قطع می شود. در نوع تاخیر در قطع، با برق دار شدن بوبین کنتاکتور، تایمر به مدت زمان تنظیم شده قطع می ماند و سپس کنتاکتور وصل می گردد.
-
تایمر الکترونیکی:
این نوع تایمرها عملکردی مشابه تایمرهای پنوماتیکی دارند، با این تفاوت که دقیق تر بوده و تنظیمات پیچیده تری را ارائه می دهند. تایمرهای الکترونیکی به دو دسته نصب از روبرو و نصب بر روی بوبین تقسیم می شود. در نصب از روبرو این نوع تایمرها به صورت جداگانه روی پنل کنتاکتور نصب می شوند. در نصب بر روی بوبین این نوع تایمرها مستقیماً روی بوبین کنتاکتور نصب شده و فضای کمتری اشغال می کنند.
-
اینترلاک مکانیکی:
استفاده از اینترلاک مکانیکی در کنتاکتورها مانع از روشن شدن همزمان دو کنتاکتور می شود. به این ترتیب، زمانی که یک کنتاکتور فعال است، کنتاکتور دیگر خاموش خواهد ماند. این قابلیت برای تضمین ترتیب صحیح کلیدزنی در مدارهای قدرت و جلوگیری از خطرات احتمالی بسیار حائز اهمیت است.
-
نویزگیر:
کنتاکتورها به دلیل خاصیت سلفی بوبین‌شان، هنگام خاموش و روشن شدن، نویز (صدای وزوز یا خش‌خش) تولید می‌کنند. برای رفع این مشکل از قطعه‌ای به نام نویزگیر استفاده می‌شود. نویزگیر به صورت موازی با بوبین کنتاکتور قرار می‌گیرد. دو روش رایج برای نویزگیری کنتاکتور وجود دارد. مورد اول مدار RC این مدار از یک مقاومت و یک خازن که به صورت سری به هم متصل شده‌اند، تشکیل می‌شود.
این مدار با تخلیه انرژی ذخیره‌شده در بوبین هنگام قطع، نویز را کاهش می‌دهد. مورد دوم واریستور که نوعی مقاومت است و در برابر افزایش ولتاژ از خود مقاومت کمتری نشان می‌دهد. این قطعه، ولتاژ ناگهانی ایجاد شده در هنگام قطع بوبین را محدود می‌کند و از آسیب دیدن کنتاکتور و سایر تجهیزات جلوگیری می‌کند.
-
پلاتین کنتاکتور:
این بخش حیاتی از دو قسمت مجزا ثابت و بخش متحرک تشکیل شده است. بخش ثابت متشکل از 6 قطعه پلاتین است که در مقابل آن، 3 قطعه پلاتین در بخش متحرک قرار گرفته‌اند. نکته قابل توجه، قابلیت تعویض پلاتین‌ها در کنتاکتورها است که مزیت بزرگی محسوب می‌شود.
در انتخاب آلیاژ پلاتین‌ها، ظرافت خاصی به کار گرفته می‌شود. این آلیاژ باید به گونه‌ای باشد که ضمن هدایتِ بی‌نقص جریان الکتریکی، از استحکام کافی برای تحمل ضربات ناشی از قطع و وصل‌های مکرر برخوردار باشد و در گذر زمان، تن به فرسایش و خرابی ندهد.
-
قفل الکترومکانیکی یا لچ:
کنتاکتورها به عنوان کلیدهای الکترومغناطیسی، نقشی حیاتی در مدارهای الکتریکی ایفا می‌کنند. با این حال، روشن ماندن مداوم بوبین آنها می‌تواند مشکلاتی را به همراه داشته باشد. برای حل مشکل روشن ماندن مداوم بوبین کنتاکتور، از قطعه‌ای به نام “قفل مکانیکی” استفاده می‌شود. این قطعه کنتاکتور را به یک کلید “قابل قطع و وصل با پالس” تبدیل می‌کند.
برای مشاوره رایگان کلیک نمایید
ولتا کالا نمایندگی فروش کنتاکتور
گروه بازرگانی ولتا کالا، پیشرو در ارائه کنتاکتور با کیفیت بالا در مدل های متنوع و توان های مختلف، همراه شما در انتخابی هوشمندانه است. برندهای معتبر، گواهی ضمانت اصالت کالا و قیمت های رقابتی، مزایایی هستند که ولتا کالا به شما ارائه می دهد.
کنتاکتورهای ولتاکالا برای مصارف صنعتی، ساختمانی و مسکونی مناسب بوده و با دوام بالا و عملکرد بی نقص، خیال شما را از کنترل مطمئن جریان برق راحت می کنند. برای سهولت شما، کافیست با کارشناسان مجرب ما در تماس باشید تا شما را در انتخاب و خرید کنتاکتور مناسب راهنمایی کنند.
