نصب فتوسل با کنتاکتور تک فاز و سه فاز

فتوسل‌ها تجهیزاتی هستند که به طور معمول برای تأمین روشنایی خودکار محیط در مکان‌هایی مانند حیاط‌ها، بلوارها و کوچه‌ها استفاده می‌شوند. با این حال، محدودیت جریانی آن‌ها ممکن است روشن کردن تعداد دلخواه لامپ را با مشکل مواجه کند. در اینجاست که کنتاکتور به کمک می‌آید. فتوسل به عنوان یک سنسور حساس به نور عمل می‌کند و با توجه به شدت نور، سیگنالی را ارسال می‌کند.

کنتاکتور از این سیگنال برای قطع و وصل کردن جریان به مدار استفاده می‌کند و به این ترتیب می‌توانید از آن برای روشن و خاموش کردن خودکار لامپ‌ها با توجه به تاریکی و روشنایی محیط استفاده کنید. در ادامه این مقاله، مراحل گام به گام نحوه اتصال فتوسل به کنتاکتور و راه‌اندازی سیستم روشنایی خودکار را به شما شرح خواهیم داد.

فتوسل چیست؟

فتوسل یا سلول نوری نوعی سنسور است که به نور حساس بوده و با تابش نور بر سطح آن، ولتاژ تولید می‌کند. این ولتاژ تولیدی می‌تواند برای قطع یا وصل کردن یک رله مورد استفاده قرار گیرد. هنگامی که نور به سطح فتوسل برخورد می‌کند، مقاومت الکتریکی آن کاهش می‌یابد و در نتیجه جریانی در مدار ایجاد می‌شود. این جریان، ولتاژ قابل اندازه‌گیری در دو سر فتوسل ایجاد می‌کند.

ولتاژ تولیدی توسط فتوسل می‌تواند برای قطع یا وصل کردن یک رله مورد استفاده قرار گیرد. در شرایطی که نور وجود دارد، ولتاژ تولیدی رله را فعال کرده و جریان را قطع می‌کند. در تاریکی، ولتاژ افت می‌کند و رله مجدداً وصل شده و جریان برقرار می‌شود. فتوسل‌ها در رنج‌های جریانی مختلف از جمله 6، 10، 16 و 25 آمپر موجود هستند. این رنج جریانی نشان‌دهنده حداکثر جریانی است که فتوسل می‌تواند از طریق رله خود پشتیبانی کند.

چرا باید فتوسل را روی کنتاکتور نصب کنیم؟

همانطور که قبلاً گفته شد، فتوسل ها با توجه به توان مصرفی لامپ ها یا سایر تجهیزات الکتریکی که به آنها متصل می شوند، محدودیت جریانی دارند. اگر مجموع توان مصرفی از حد مجاز فتوسل بیشتر باشد، باید از راه حل های جایگزین استفاده کرد. به عنوان مثال برای روشن کردن 60 لامپ 100 واتی به یک فتوسل 10 آمپری نیاز داریم.

برای بررسی امکان‌پذیری این کار، به محاسبه و مقایسه توان قابل پشتیبانی فتوسل و توان مصرفی لامپ‌ها می‌پردازیم و از فرمول توان (P = V × I) استفاده می‌کنیم: P  (توان)= 10 آمپر × 220 ولت = 2200 وات. توان مصرفی لامپ‌ها: P  (توان) = 60 لامپ × 100 وات/لامپ = 6000 وات محاسبه می شود.

با مقایسه توان قابل پشتیبانی فتوسل (2200 وات) و توان مصرفی لامپ‌ها (6000 وات)، مشاهده می‌شود که فتوسل توانایی تامین جریان کافی برای روشن کردن همه لامپ‌ها را به طور همزمان ندارد. پس راه حل می تواند تغییر فتوسل، کاهش تعداد لامپ و یا استفاده از رله باشد. لازم به ذکر است استفاده از فتوسل با آمپر بالاتر (مثلاً 25 آمپر) نیز کافی نیست، زیرا توان مجاز عبوری از سیم‌ها و اتصالات نیز باید در نظر گرفته شود.

کاهش تعداد لامپ‌ها نیز به تعداد قابل پشتیبانی توسط فتوسل، ساده‌ترین راه‌حل است. استفاده از یک رله یا کنتاکتور مناسب مانند کنتاکتور هیوندای که با توان مصرفی لامپ‌ها مطابقت داشته باشد، می‌تواند جریان را به طور ایمن از منبع تغذیه به لامپ‌ها هدایت کند. فتوسل در این حالت فقط سیگنال کنترلی را برای روشن و خاموش کردن رله ارسال می‌کند.

نصب فتوسل با کنتاکتور تک فاز

برای نصب مدار کنتاکتور سه فاز فتوسل، ابتدا لازم است سیم های فتوسل را شناسایی کنید. در فتوسل های 3 یا 4 سیمه، معمولا سیم های مشکی و قرمز به ترتیب فاز و نول هستند. با این حال، قبل از هر اقدامی، برای اطمینان از صحت این موضوع، به دفترچه راهنمای فتوسل مراجعه کنید.

کنتاکتور تک فاز دارای 4 ترمینال با شماره های 1، 2، 3 و 4 و دو بوبین A1 و A2 است. بوبین ها وظیفه ی تغذیه و فعال سازی کنتاکتور را دارند. حالا که با ترمینال های کنتاکتور آشنا شدید لازم است سیم فاز ورودی فتوسل را به فاز برق شهر متصل کرده و سیم فاز خروجی را به بوبین A1 کنتاکتور وصل نمایید.

در فتوسل های 3 سیمه از سیم نول دو انشعاب گرفته و یکی را به بوبین A2 کنتاکتور همچون کنتاکتور اشنایدر و دیگری را به نول برق شهر متصل کنید. در فتوسل های 4 سیمه سیم نول به طور مستقیم به بوبین A2 کنتاکتور و نول برق شهر متصل می شود. برای اتصال لامپ ها هم باید از ترمینال های 3 و 4 کنتاکتور بهره بگیرید.

حتما بخوانید: نصب محافظ کنتاکتور

نصب فتوسل با کنتاکتور سه فاز

تفاوت کنتاکتور تک فاز و نحوه نصب فتوسل با کنتاکتور سه فاز در این است که کنتاکتور تک فاز یک مسیر برای عبور جریان دارد، در حالی که کنتاکتور سه فاز دارای سه مسیر مجزا است. اجزای کنتاکتور سه فاز شامل دو بوبین با نام های A1 و A2، سه پیچ یا ترمینال با نام های L1، L2، L3 (ورودی) و سه پیچ یا ترمینال با نام های T1، T2،T3  (خروجی) است.

نحوه عملکرد آن هم به این صورت است که با اعمال جریان به بوبین A1 و A2، کلیدهای داخلی کنتاکتور بسته شده و مسیر عبور جریان از ترمینال های L1 به T1، L2 به T2 و L3 به T3 برقرار می شود. این امر باعث روشن شدن لامپ ها یا سایر مصرف کننده های متصل به ترمینال های T می شود. برای نصب فتوسل با کنتاکتور سه فاز در ابتدا لازم است فاز و نول فتوسل را مشخص نمایید.

فاز فتوسل را به فاز ورودی کنتاکتور و نول فتوسل را به نول کنتاکتور وصل کنید. فاز خروجی فتوسل را به بوبین A1 و نول فتوسل را به بوبین A2 کنتاکتور وصل کرده و سه انشعاب از فاز ورودی (برق شهر) را به ترمینال های L1، L2 و L3 کنتاکتور متصل نمایید. اکنون نوبت اتصال لامپ ها می باشد که از طریق سیم فاز برگشتی، ترمینال های T1، T2 و T3 به لامپ ها صورت می گیرد. در نهایت عملیات اتصال نول لامپ ها را به نول (مشترک) برق شهر اجرا کنید.

نصب فتوسل سه سیم با کنتاکتور

این فتوسل دارای سه سیم مجزا (معمولاً قرمز، مشکی و سفید) است. سیم مشکی به فاز شبکه، سیم قرمز به فاز مصرف‌کننده‌ها و سیم سفید به نول فتوسل و مصرف‌کننده‌ها متصل می‌شود. مراحل نصب فتوسل سه سیم با کنتاکتور:

• اتصال تغذیه بوبین کنتاکتور: سیم قرمز فتوسل را به ترمینال A1 کنتاکتور وصل کنید، از نول ورودی فتوسل انشعاب گرفته و به ترمینال A2 کنتاکتور برسانید.
• اتصال برق مصرف‌کننده‌ها: از فاز ورودی فتوسل یا فاز شبکه، به تعداد دلخواه سیم به ترمینال‌های قدرت کنتاکتور وصل کنید. اتصال خروجی ترمینال‌های قدرت را به مصرف‌کننده‌ها برقرار کرده و نول مصرف‌کننده را از نول شبکه دریافت کنید. در آخر فاز ورودی فتوسل را از فاز شبکه بگیرید.

حتما بخوانید: کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند؟

نصب فتوسل چهارسیم با کنتاکتور

فتوسل های چهار سیم، مشابه فتوسل های سه سیم عمل می کنند، با این تفاوت که به جای یک سیم نول، دو سیم نول دارند. جزئیات سیم کشی آن به این صورت است که برای تغذیه فتوسل یک سیم فاز (مشکی) یک سیم نول (سفید) و برای مصرف کننده یک سیم فاز (قرمز) یک سیم نول (سفید) می باشد.

نحوه خواندن مقادیر روی فتوسل

بر روی بدنه فتوسل ها معمولا مشخصاتی درج شده است که اطلاعات مفیدی راجع به عملکرد آن ها ارائه می دهد. این مشخصات شامل حداکثر جریان قابل تحمل، محل اتصال سیم های ورودی و خروجی و … می باشد. به عنوان مثال ورودی شامل سیم سیاه: فاز  و سیم سفید: نول و خروجی سیم قرمز: A1 سیم سفید: نول (مشترک) است. output و input نیز به معنای حداقل و حداکثر رنج آمپری که می تواند تحمل کند.

جمع بندی

در این مقاله، به آموزش نحوه‌ی سیم‌بندی فتوسل به کنتاکتور پرداختیم. همانطور که مشاهده کردید، این فرآیند با کمی دانش فنی در مورد فتوسل و کنتاکتور به آسانی قابل انجام است. در این مطلب سعی کردیم اطلاعات لازم را در اختیار شما قرار دهیم تا بتوانید به راحتی این کار را انجام دهید.

همچنین به معرفی فتوسل‌های سه سیم و چهار سیم و نحوه نصب آنها اشاره کردیم. در صورت نیاز به اطلاعات بیشتر، می‌توانید سوالات خود را در زیر همین مقاله کامنت کنید.