کنتاکتور چیست و چگونه کار می کند؟

در دنیایی که هر روز شاهد نوآوری‌های فناورانه هستیم، شاید تعجب‌آور باشد که هنوز هم از ابزاری ثابت برای کنترل مدارهای الکتریکی استفاده می‌شود. کنتاکتورها، سوئیچ‌های مغناطیسی قدرتمند، همچنان جایگاه خود را به عنوان یکی از ارکان اصلی در صنعت حفظ کرده‌اند.

کنتاکتورها به صنعتگران این امکان را می‌دهند تا از راه دور، برق یک مدار را قطع یا وصل کنند. این قابلیت در صنایع مختلف، از راه‌اندازی موتورهای غول‌پیکر تا کنترل روشنایی ساده، نقشی حیاتی ایفا می‌کند. با توجه به اهمیت بالای کنتاکتورها، در این مقاله از ولتا کالا قصد داریم هر آنچه که باید در مورد این قطعه کاربردی بدانید را به طور کامل بررسی کنیم. با ما تا انتهای این مقاله همراه باشید.

کنتاکتور، عنصری الکتریکی برای کنترل جریان در سیستم‌های قدرت و صنعتی است. کاربرد اصلی آن در قطع و وصل جریان برق در تجهیزاتی مانند موتورها، پمپ‌ها و سیستم‌های روشنایی است. مغناطیس قوی contatcor با دریافت دستور از طریق دکمه یا سیگنال الکتریکی، جریان را در مدار قطع یا وصل می‌کند.

ولتا کالا، عرضه کننده انواع کنتاکتور از برندهای معتبر در بازار تجهیزات برق صنعتی، آماده ارائه خدمات به شما عزیزان است. شما عزیزان می توانید برای خرید و استعلام قیمت کنتاکتور به سایت ولتا کالا مراجعه کنید و یا بر روی دکمه زیر کلیک کنید تا از مشاوره رایگان این مجموعه نیز بهره مند شوید.

کنتاکتور مانند یک کلید عمل می‌کند و وظیفه‌اش قطع و وصل جریان در مدارهای الکتریکی با توان بالا است. این کار با استفاده از نیروی الکترومغناطیس انجام می‌شود. زمانی که جریان الکتریکی از بوبین عبور می‌کند، میدان مغناطیسی ایجاد شده، هسته متحرک را به سمت هسته ثابت جذب می‌کند. با این حرکت، تیغه‌های متحرک با تیغه‌های ثابت وصل شده و مسیر جریان برقرار می‌شود. با قطع جریان برق از بوبین، میدان مغناطیسی نیز از بین می‌رود.

در این حالت، فنر هسته متحرک را به عقب رانده و تیغه‌ها از یکدیگر جدا می‌شوند و جریان قطع می‌شود. لازم به ذکر است در صورتی که مدار هسته به طور کامل بسته نشود و فاصله‌ای بین هسته متحرک و ثابت وجود داشته باشد، جریان بوبین افزایش می‌یابد. این امر می‌تواند باعث گرم شدن و سوختن سیم‌پیچ contatcor شود.

اگر ولتاژ بوبین به طور قابل توجهی کاهش یابد، نیروی مغناطیسی کافی برای نگه داشتن تیغه‌ها در حالت وصل وجود نخواهد داشت و کنتاکتور به طور خودکار قطع می‌شود.

کنتاکتورها فراتر از یک کلید ساده عمل می‌کنند و در طیف گسترده‌ای از کاربردها، نقشی حیاتی ایفا می‌کنند. در اینجا به برخی از مهم‌ترین کاربردهای آنها اشاره می‌کنیم:

کنتاکتورها نقش کلیدی در راه اندازی نرم موتورهای صنعتی، به خصوص در استارت‌رهای زیمنس دارند. آنها با کنترل جریان اولیه موتور، از شوک و تنش ناگهانی به موتور و شبکه برق جلوگیری می‌کنند. این امر طول عمر موتور را افزایش داده و از اتلاف انرژی و گرمای بیش از حد آن می‌کاهد.

کنتاکتورها در سیستم‌های نورپردازی مدرن به طور گسترده استفاده می‌شوند. با استفاده از کنتاکتورها می‌توان به راحتی لامپ‌ها و سایر تجهیزات روشنایی را از راه دور کنترل و مدیریت کرد. این امر علاوه بر سهولت استفاده، بهینه‌سازی مصرف انرژی و صرفه‌جویی در هزینه‌ها را نیز به همراه دارد.

از کنتاکتورهای تک پل در خودروها برای کنترل و قطع و وصل جریان در سیستم‌های 12 ولت، مانند چراغ‌ها، سیستم صوتی و برف پاک‌کن‌ها استفاده می‌شود. این کنتاکتورها به دلیل ابعاد کوچک و وزن کم، به طور ایده‌آل برای استفاده در فضاهای محدود خودروها مناسب هستند.

کنتاکتورهای دو پل در سیستم‌های تهویه مطبوع با ولتاژ 240 AC کاربرد دارند. آنها برای کنترل موتور فن، کمپرسور و سایر اجزای اصلی سیستم تهویه مورد استفاده قرار می‌گیرند. استفاده از کنتاکتورها در این سیستم‌ها، به افزایش راندمان و اطمینان‌پذیری آنها کمک می‌کند.

علاوه بر موارد ذکر شده، کنتاکتورها در طیف گسترده‌ای از کاربردهای دیگر نیز استفاده می‌شوند، از جمله:

کنتاکتورها از سه بخش اصلی تشکیل شده‌اند:

مهم‌ترین بخش کنتاکتور هستند. وظیفه‌ی اصلی آن‌ها انتقال جریان الکتریکی است. انواع مختلفی از جمله: کنتاکت‌های قدرت، کنتاکت‌های کمکی و فنرهای کنتاکت دارند.

نیروی محرکه‌ی کنتاکتور را تامین می‌کند. با عبور جریان الکتریکی از آن، میدان مغناطیسی ایجاد می‌شود. این میدان مغناطیسی، هسته و تیغه‌های کنتاکتور را به سمت خود جذب می‌کند و باعث اتصال آن‌ها می‌شود.

محل قرارگیری کنتاکت‌ها و کویل است. از جنس عایق (باکالیت، پلی‌کاپرولاکتام، پلیمرهای گرماسخت) ساخته می‌شود. وظایف آن عبارتند از: محافظت از کنتاکت‌ها و کویل در برابر عوامل خارجی (گرد و غبار، رطوبت، ضربه و …) عایق‌بندی الکتریکی اجزای داخلی ایجاد حفاظت برای کاربر در هنگام کار با contactor.

بر روی بدنه‌ی کنتاکتور نیز یک فریم وجود دارد که با برداشتن آن می‌توان کنتاکت‌های کمکی را نصب کرد. این فریم نقش مهمی در محافظت از کنتاکتور در برابر عوامل محیطی مانند گرد و غبار، چربی، انفجار و شرایط آب و هوایی نامناسب دارد.

کنتاکتورها کلیدهای برقی هستند که با استفاده از نیروی الکتریکی، جریان‌های بالا را در مدارهای برق قطع و وصل می‌کنند. اجزای اصلی کنتاکتور شامل موارد زیر می باشد:

کنتاکتورها فراتر از یک کلید ساده عمل می‌کنند و مزایای متعددی را برای کاربران به ارمغان می‌آورند:

با استفاده از کنتاکتور، می‌توانید به راحتی وسایل و تجهیزات را از راه دور روشن یا خاموش کنید. این امر برای مواقعی که در خانه نیستید یا دسترسی به دستگاه‌ها دشوار است، بسیار کارآمد است.

کنتاکتورها امکان طراحی و اجرای مدارهای فرمان اتوماتیک را برای مراحل مختلف یک فرآیند فراهم می‌کنند. این امر منجر به افزایش کارایی، صرفه‌جویی در زمان و کاهش دخالت انسان می‌شود.

کنتاکتورها می‌توانند با سرعت بسیار بالایی جریان برق را قطع یا وصل کنند. این ویژگی در کاربردهایی که نیاز به واکنش سریع دارند، مانند سیستم‌های ایمنی و اضطراری، بسیار حائز اهمیت است.

کنتاکتورها این امکان را فراهم می‌کنند که دستگاه‌ها را از چندین محل مختلف کنترل کنید. این امر برای سیستم‌های تهویه مطبوع، روشنایی و سایر تجهیزات که در نقاط مختلف یک ساختمان یا مجموعه نصب شده‌اند، بسیار مفید است.

کنتاکتورها از قطعات باکیفیت ساخته شده‌اند و در برابر سایش و پارگی مقاوم هستند. این امر سبب می‌شود که طول عمر مفید آنها بالا رفته و نیاز به تعویض یا تعمیر آنها در طول زمان کاهش یابد.

در صورت قطع ناگهانی برق، کنتاکتور به طور خودکار مدار را قطع می‌کند و از آسیب دیدن دستگاه‌ها جلوگیری می‌کند. همچنین، کنتاکتورها در مقایسه با کلیدهای معمولی از ایمنی بیشتری برخوردار هستند و خطر برق‌گرفتگی را کاهش می‌دهند.

برای خاموش کردن ایمن، کنتاکتور را از منبع تغذیه اصلی جدا کنید. این کار با قطع برق ورودی به پنل یا تابلو برق حاوی کنتاکتور انجام می‌شود. پس از قطع برق، کنتاکتور را با احتیاط از محل نصب آن جدا کنید. برای این کار به پیچ گوشتی و آچار مناسب نیاز دارید. پس از جدا کردن کنتاکتور، منتظر بمانید تا فنر آرمیچر به طور کامل تخلیه شود. این فنر به طور طبیعی اتصالات را باز می کند و مدار را قطع می کند.

برای آشنایی بیشتر با کنتاکتور باید جریان ‌های نامی کنتاکتورها را مورد بررسی قرار دهیم. در هر کنتاکتور، جریان‌های نامی مختلفی تعریف می‌شود. در ادامه به بررسی این جریان ها میپردازیم:

علاوه بر جریان های نامی در هر کنتاکتور، ولتاژهای نامی مختلفی نیز وجود دارد. این ولتاژ ها شامل موارد زیر است:

• ولتاژ کار نامی (Ue): ولتاژی که کنتاکت‌ها در جریان نامی (Ie) می‌توانند در آن کار کنند. این ولتاژ توانایی قطع و وصل، نوع و محل استفاده کنتاکتور را تعیین می‌کند.
• ولتاژ عایقی نامی (Ui): ولتاژی که استحکام عایقی بین کنتاکت‌ها را نشان می‌دهد.
• ولتاژهای نامی تغذیه بوبین (Uc): ولتاژ لازم برای عملکرد صحیح بوبین کنتاکتور.

تفاوت کنتاکت کمکی و کنتاکت اصلی

همانطور که گفته شد، کنتاکتور از دو نوع کنتاکت اصلی و کنتاکت کمکی تشکیل شده است. از نظر ساختاری، هر دو نوع کنتاکت از تیغه‌های فلزی تشکیل شده‌اند که می‌توانند وصل یا قطع شوند. کنتاکت اصلی برای قطع و وصل جریان در مدارهای الکتریکی با توان بالا استفاده می‌شود ولی کنتاکت کمکی وظیفه‌ای کنترلی دارد و سیگنال‌هایی را برای فرماندهی سایر تجهیزات ارسال می‌کند.

کنتاکت اصلی قادر به تحمل جریان‌های بالا است اما کنتاکت کمکی برای جریان‌های ضعیف‌تر طراحی شده است. به طور کلی، کنتاکت اصلی عضله اصلی کنتاکتور است که توانایی قطع و وصل جریان‌های قدرتمند را دارد، در حالی که کنتاکت کمکی نقش مغز را ایفا می‌کند و با ارسال سیگنال‌ها، به کنترل سایر تجهیزات و یا هماهنگی بین کنتاکتورها می‌پردازد.

تفاوت کنتاکتور AC و DC

AC یا نیروی مغناطیسی متغیر با فرکانس برق، باعث لرزش هسته و ایجاد صدا می شود. در صورتی کهیا DC نیروی مغناطیسی ثابت، لرزش و صدا را به وجود نمی آورد. کنتاکتور AC برای ایجاد شار مغناطیسی ثانویه و ثابت از حلقه اتصال کوتاه استفاده می کند.

در اکثر کشورها، ولتاژ زیر 65 ولت یا ترانسفورماتور جداگانه برای مدار فرمان استفاده می شود. ولتاژ تغذیه بوبین از ۲۴ تا متفاوت است. در اکثر کشورهای صنعتی برای حفاظت بیشتر، تغذیه بوبین کنتاکتور را زیر ولتاژ حفاظت شده ۶۵ ولت انتخاب می کنند و یا برای تغذیه مدار فرمان، از ترانسفورماتور مجزا کننده استفاده می کنند.

تفاوت کنتاکتور و رله

رله و کنتاکتور هر دو از جمله کلیدهای الکترومغناطیسی هستند که کاربردهای مختلفی در برق و صنعت دارند. با وجود عملکرد مشابه، تفاوت‌های کلیدی نیز بین آن‌ها وجود دارد. رله‌ها برای جریان‌های کم (معمولاً زیر 15 آمپر) طراحی شده‌اند و در مصارف کم‌ توان مانند مدارهای کنترلی و سیگنال‌دهی کاربرد دارند.

کنتاکتورها مناسب جریان‌های بالا (معمولاً بالای 15 آمپر) هستند و برای کنترل موتورها، دستگاه‌های صنعتی و سایر تجهیزات پرقدرت به کار می‌روند. رله‌ها ظرافت بیشتری دارند و در برابر اضافه بار ضعیف‌تر عمل می‌کنند. در صورتی که کنتاکتور ها به دلیل ساختار مستحکم‌تر، در برابر اضافه بار مقاوم‌تر بوده و می‌توان از آن‌ها در شرایط سخت‌تر استفاده کرد.

تفاوت کنتاکتور و کلید

برخلاف کلیدها، کنتاکتورها در هنگام خاموش و روشن شدن هیچگونه سایش مکانیکی بین کنتاکت ها ندارند. به همین دلیل عمر مکانیکی آنها به طور قابل توجهی بیشتر است. کنتاکتورها از دستگاه ها در برابر اضافه بار، اتصال کوتاه و افت ولتاژ به طور موثرتری محافظت می کنند.

با استفاده از کنتاکتورها می توان به راحتی مدارهای فرمان اتوماتیک را طراحی و پیاده سازی کرد. کنترل و فرمان از راه دور ماشین آلات با استفاده از کنتاکتورها به مراتب اقتصادی تر و ایمن تر از روش های سنتی است.

کنتاکتورها می توانند قطع و وصل مصرف کننده را از چندین محل مختلف انجام دهند. با این تجهیز می توان طراحی مدار مناسب می توان سرعت قطع و وصل مدار را به طور قابل توجهی افزایش داد. در صورت قطع برق، مدار مصرف کننده نیز قطع می شود و برای راه اندازی مجدد به استارت دستی نیاز دارد. این امر از خطرات ناشی از وصل ناگهانی دستگاه جلوگیری می کند.

معنای علائم روی کنتاکتور

کنتاکتورها را می توان بر اساس وضعیت کنتاکت ها قبل از تحریک به دو دسته تقسیم کرد:

• کنتاکتور های NO :(Normally Open)

در این نوع کنتاکتورها، کنتاکت ها قبل از تحریک باز هستند. به عبارت دیگر، مسیر عبور جریان قطع است. پس از تحریک بوبین، کنتاکت ها بسته شده و مسیر عبور جریان برقرار می شود. این نوع کنتاکتورها با علامت NO نشان داده می شوند.

• کنتاکتورهای NC :(Normally Closed)

در این نوع کنتاکتورها، کنتاکت ها قبل از تحریک بسته هستند. به عبارت دیگر، مسیر عبور جریان برقرار است. پس از تحریک بوبین، کنتاکت ها باز شده و مسیر عبور جریان قطع می شود. این نوع کنتاکتورها با علامت NC نشان داده می شوند.

برند های معتبر کنتاکتور

در ولتا کالا، با هدف ارائه تجربه‌ای جامع در زمینه انتخاب و خرید کنتاکتور، اقدام به دسته‌بندی دقیق انواع کنتاکتورهای سه‌فاز، ارائه اطلاعات فنی و ابعادی کامل، مقایسه‌ی برندهای معتبر و لیست قیمت از جمله قیمت کنتاکتور هیوندای و قیمت کنتاکتور اشنایدر به‌روز نموده‌ایم. از برندهای معتبر تولیدکننده کنتاکتور قدرت خارجی و ایرانی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کنتاکتور هیوندای
• کنتاکتور اشنایدر
• کنتاکتور زیمنس
• کنتاکتور هیمل
• کنتاکتور پارس فانال
• کنتاکتور ال اس
• کنتاکتور لواتو
• کنتاکتور چینت

جمع بندی
کنتاکتور را می‌توان یکی از کلیدی‌ترین قطعات در دنیای برق دانست. این وسیله کاربردی در صنایع مختلف و مکان‌های گوناگون، وظیفه‌ای مهم بر عهده دارد. در این مقاله سعی کردیم به طور کامل به بررسی کنتاکتور بپردازیم و به سوال “کنتاکتور چیست؟” پاسخ دهیم. شما می‌توانید برای استعلام قیمت و خرید کنتاکتور به فروشگاه‌های معتبر تجهیزات برق صنعتی از جمله ولتا کالا مراجعه کنید و یا با کارشناسان ما در تماس باشید.